Strona główna   |   Wspieraj lokalny biznes!


Krzysztof Adamski, 22.08.2023

Zaimki neutralne płciowo w języku polskim

W czasach, gdy coraz więcej osób nie utożsamia się z płcią męską ani żeńską, coraz częściej pojawia się zagadnienie odpowiednich zaimków, których powinno się używać w odniesieniu do tych osób. W niektórych językach - na przykład w tureckim czy indonezyjskim - istnieje tylko jeden zaimek dla wszystkich rodzajów (odpowiednio o oraz dia), wobec czego tworzenie nowego zaimka neutralnego płciowo nie jest potrzebne. W języku angielskim jako zaimka neutralnego płciowo używa się tzw. pojedynczego they. W języku szwedzkim stworzono zupełnie nowy zaimek hen. W językach o bardziej złożonej gramatyce kwestia neutralnych płciowo zaimków staje się bardziej złożona. Oprócz wyboru pomiędzy zaadaptowaniem nowego słowa a zaadaptowaniem już istniejącego do nowej funkcji, należy zastanowić się nad odmianą czasowników.

Osobiście uważam, że w języku polskim adaptowanie istniejących zaimków do pełnienia funkcji zaimka neutralnego nie jest dobrym pomysłem. Skopiowanie rozwiązania angielskiego, tzn. używanie zaimka oni lub one jako zaimka trzeciej osoby liczby pojedynczej jest bardzo nienaturalne. Jednocześnie uważam, że użycie zaimka ono, mimo, że wydaje się bardziej naturalne, może nieść za sobą pejoratywny wydźwięk. Ono używane wobec osób dorosłych, a moim uznaniu, niesie za sobą negatywny ładunek emocjonalny. Ono czyli to, coś nieokreślonego, nieczłowiek.

W moim przekonaniu należy stworzyć nie tylko zupełnie nowy zaimek, ale także czwarty rodzaj gramatyczny. Obok rodzaju męskiego, żeńskiego i nijakiego powinno się utworzyć rodzaj neutralny osobowy, wraz z całą gramatyką wokół niego.

Zastanawiałem się, jakie słowo mogłoby być tym nowym zaimkiem. Dobrym pomysłem wydaje się tutaj zapożyczenie z innego zaimka neutralnego płciowo z języka angielskiego: per jako skrót od person. W polszczyźnie tym zaimkiem mogłoby być słowo os jako skrót od osoba. Jako słowo nowe nie jest nacechowane negatywnie. Według mnie niesie za sobą pozytywny ładunek emocjonalny. Os, czyli osoba, człowiek. Co więcej, wyraz rozpoczynający się od samogłoski o doskonale wkompunuje się w pozostałe, już istniejące zaimki. Poniżej przedstawiam tabelę, jakby to mogło wyglądać.

M on ona ono os
D jego jej jego sego
C jemu jej jemu semu
B jego jej jego sego
N nim nią nim sim
Ms nim niej nim sim
W on ona ono oso!
M oni one one ose
D ich
C im
B ich
N nimi
Ms nich
W oni one one ose

 
Ostateczne zdanie w tej kwestii pozostawiam językoznawcom, lingwistom oraz osobom zainteresowanym.
Niezależnie od zaimków, każdemu człowiekowi, niezależnie od płci, z jaką się utożsamia, należy się bezwarunkowy szacunek.

Copyright © 2007-2023 Krzysztof Adamski